Çocuk Eğitiminde Kurallar ve Ebeveyn Yaklaşımları
Çocuk eğitiminde ebeveynlerin çocuğun hayatını düzenlemek ve kimin yetki sahibi olduğunu aktarabilmek adına kurallara başvurmaları önemli bir husustur. Ebeveyn çocuğun yaşamına kurallar koyarak ona iç disiplin kazandırmayı amaçlamalıdır. İç disiplin ise bireyin yaşamında evetlerini, hayırlarını, kabul edeceği ve kabul etmeyeceği davranışlarını oluşturmasına katkı sağlamakla beraber sorumluluk algısının gelişme halidir. Bir nevi çocuğun kendini yönetme ve kontrol etme durumudur. Aslında bu süreç çocuğun henüz küçük bir birey iken kendisine konulan kurallar ile davranışlarını düzenlemeyi öğrenmesi ve bu öğrenme sürecinin sosyal hayat ile pekişmesi ve gelişmesidir.
Çocuğun kurallar algısı ile ilk tanıştığı aile ortamında, ebeveynlerin bu algıyı edindirirken dikkat etmesi gereken hususlar ise şu şekildedir;
- Ebeveyn tutumlarında anne ve babaların çocuğa yönelik ortak evetleri ve hayırları olması,
- Küçük yaşlardan itibaren çocukların yaşamında yemek, uyku ve öz bakım gereksinimlerinin düzenli olmasına özen gösterilmesi,
- Çocuğun kendi ihtiyaçlarını karşılayabilecek şekilde büyümesine fırsat verilerek sorumluluk algısı geliştirilmesi,
- Kurallar konulmadan önce belirlenmesi ve çocuğa gerekli açıklamalar yapılarak beklentilerin ifade edilmesi, önceden ifade edilmemiş kurallar ise ebeveyn çocuk ilişkisinde çatışmaya sebebiyet verebilir.
- Kuralların açık ve net olması,
- Ebeveynin belirlediği kurallarda tutarlı davranması ve davranışları ile model teşkil etmesi,
- Beklentileri gerçekleştiren çocuğun davranışını sürdürebilmek ve motive etmek için ebeveynin takdir etmeyi ihmal etmemesi,
- Kurallar ifade edilirken kısa ve net ifadelerin kullanılması ve ebeveynin çocuk ile yapıcı ve kararlı bir iletişim halinde olması,
- Ebeveynin çocuğun hayatına birçok kural koymak yerine zamana yayarak gelişim düzeyine uygun beklentiler içerisinde olması, .
- Aile toplantılarının düzenlenmesi,
- Beklentileri gerçekleştirmek istemeyen çocukta bazen mola verilmesi ya da davranışları hususunda düşünmeye yönlendirilmesi çocuğun iç disiplin kazanmasını olumlu yönde etkileyecektir.
Unutmamalıyız ki çocuklar bizim aynamızdır. Nasıl olmalarını istiyorsak öncelikle bizler o şekilde olmaya yaşantımızla, iletişimimizle ve davranışlarımızla özen göstermeli onlara iyi birer model olmalıyız.
Elif DEMİRER
Uzman Psikolog/Çocuk-Ergen Psikoterapisti